Kentli Haklarının Çocukçası

AVRUPA KENTLİ HAKLARI BİLDİRGESİ

Madde 1 )
Kentler;
çocukların,
kadınların,
engellilerin,
yaşlıların,
evcil hayvanların,
ağacın,
çiçeğin,
böceğin
ve insanların zarar görmeden,
kötü olaylarla karşılaşmadan,
güvenlik içinde yaşama haklarının olduğu yerlerdir.

Madde 2 )
Kentlerin havası; bacalardan çıkan dumanlarla, egzozla kirletilmez.
Kent yöneticileri buna çok dikkat eder.
İnsanlar da dikkat eder ve havayı kirletmezler.
Kentlerin su kaynakları kirletilmez.
İçme suyu havzalarına, su barajı çevrelerine bina yapılmasına izin verilmez.
Fabrikaların, atölyelerin kimyasal atıklarını; su kaynaklarına, tarlalara, ormanlara boşaltmalarına izin verilmez.
Kentlerde gürültü yapmamaya dikkat edilir.
Motorlu araçlar, korna çalmaktan kaçınır.
Uyuyan bebekler, dinlenen hastalar ve yaşlılar için gürültü yapmaktan kaçınırlar.
Kentlerin toprağı, doğası, doğal kaynakları korunur.
Kıyıları, dereleri kapatılmaz.
Dereleri, gölleri ıslah edilir, temizlenir ve kentlilerin kullanımına açılır.
Eski, güzel binaları, parkları, yürüme yolları korunur.

Madde 3 )
Kentler; bireylerin, yapabileceği ve yapmak istediği bir iş için olanak sağlanan yerlerdir.
İnsanların çalıştıkları işten, insani ve yeterli gelir elde etme hakları vardır.
Gençler, kadınlar, yaşlılar, engelliler çalışmalarıyla, kentin gelişmesini sağlarlar. Kendi çabalarıyla zenginleştirdikleri bu kentsel toplumun gelişiminden pay alırlar.
Kentlerde yoksulluğun insanları ezmesine izin verilmez.

Madde 4 )
Her insanın özel bir yaşamı vardır.
İnsan, bu özel yaşamını, ailesiyle ya da yalnız olarak, kendisine ait olan bir konutta geçirir.
Kentler, insanlara kiralık ya da satılık olarak konut olanağı sunan yerlerdir.
İnsanlara ucuz, sağlıklı ve yeterli konut olanağı sunulur.
İnsanların konutlarındaki yaşamına kimse karışmaz.
Konutları da, içinde yaşayan insanları gibi değerli kabul edilir.
Bu yüzden hiç kimse bir başkasına ait konuta ya da odaya izinsiz girmez.

Madde 5 )
Kentlerde;
kentin esas sahibi olan yayalara,
bisikletli olanlara,
beyaz baston,
tekerlekli sandalye kullananlara,
bebek bekleyen annelere,
yaşlılara ve hasta insanlara trafikte öncelik sağlanır.
Ve onların, kenti daha rahat kullanabilmeleri için kolaylıklar sağlanır.
Kent içi ulaşım ve dolaşımda, toplu taşım araçları ve özel araçların, bu gurupları engellemesine izin verilmez.

Madde 6 )
Kentlerde insanların; beden ve ruh sağlığının korunması için;
temiz bir çevre,
temiz içme suyu,
temiz hava olanakları sağlanır.
Çevrenin, havanın, suyun, satılan besin maddelerinin kirletilmesine izin verilmez.
Bulaşıcı hastalıkların olmasına neden olacak her koşul, kontrol edilir.
Sağlık hizmetleri, her bireyin kolay ulaşacağı ve kullanabileceği bir sistem içinde geliştirilir.

Madde 7 )
Kent yönetimleri çocuk, engelli, kadın yaşlı gibi ayrım yapmadan, her grubun her bireyin spor yapabileceği salonlar, kapalı ve açık spor alanları yapar.
Herkesin spor yapabilmesi için yürüme yolları, bisiklet yolları, spor okulları, semt sahaları yapılır.
Karşılaşmalar ve yarışmalar düzenlenir.

Madde 8 )
Kentlerde; mahallelerde kitaplıklar olur. Yoksa gezici kitaplıklar hizmet verir.
Gezici kitaplıklar kentin tüm mahallelerini dolaşır.
Gezici sinema ve tiyatroyu izleyebilmek çoğunlukla ücretsizdir.
Gezici sergilerle; resim, heykel, yontu sanatı örnekleri görülebilir.
Yaşlı genç demeden; herkesin yaratıcı etkinlikleri izleyebilmesi ve katılımının sağlanması için olanaklar sunulur.
Kentlerde her birey istediği bir ya da birkaç sanat dalıyla uğraşır.

Madde 9 )
Kentler kalabalık ve renkli yerlerdir.
Kentlerde çok farklı kökenden insan bir arada kardeşçe yaşar.
Kentlerde bireyler ve gruplar birbirlerinin onurlarına saygı gösterirler.
Farklı olduğu için kimse eleştirilmez.
Farklı olmak ama bir arada kardeşçe yaşamak zenginliktir.
Herkes birbirinin hakkına saygı gösterir.
Hepimiz barış içinde yaşar gideriz.

Madde 10 )
Kentler; insanlar tarafından oluşturulmuş güzel yerlerdir.
İyi bir kentte; tüm atalarımızdan kalan eski binalar;
özenle korunur ve özenle kullanılır.
Onların yanına yeni ve güzel binalar yapılır.
Aralarına parklar, bahçeler serpilir.
Kitaplıklar, kültür ve sanat merkezleri, açık hava müzeleri eklenir.
Böylece her bireyin içinde yaşamaktan mutlu olacağı bir yerleşim merkezi oluşturulur.

Madde 11 )
Bireylerin evlerinden; çalıştıkları bürolara, fabrikalara rahat ulaşma hakları vardır.
Çocuklar okullarına ve kreşlere güvenle ulaşırlar.
Kentlerde çalışanlar da düşünülür, eğlenenler de dinlenenler de spor yapanlar da, sanat yapanlar da.
Hepsi için rahat ulaşılabilir ve uygun yerler vardır.
Eğlenenlerin; dinlenenleri rahatsız etmediği ayarlamalar yapılır.
Bu nedenle insanlar birbirlerinden rahatsız olmaz ve dostça yaşarlar.

Madde 12 )
Kentlerde yöneticiler, kentte yapılan tüm işlerden bireylere bilgi vermekle yükümlüdür.
Bireyler, kent yönetim birimlerine istedikleri zaman ulaşabilirler.
Bireyler kentin sorunları, gereksinimleri ve çözüm önerilerini iletmek ve savunmak için yönetim birimlerine doğrudan ulaşabilir.
Kent yönetimleri, insanların görüşlerine ihtiyaç duyarlar.
Bu görüşleri değerlendirirken bireyler arasında ayrım yapmazlar.
Ortak bir soruna çözüm ararken, bir yol, bir geçit, bir park yaparken orada yaşayanlara sorarlar
Kent yöneticileri, kentin sorunlarını çözerken hem bireylerden hem devlet kurumlarından yardım alabilir.
Kentin sorunlarını çözerken ya da kenti güzelleştirirken bireylerle birlikte hareket ederler.

Madde 13 )
Kentin yönetimleri, o kentte yaşayan insanların daha iyi yaşaması için çalışırlar.
İnsanların sadece yemek, içmek, barınmak için değil eğlenmek ve tatil yapmak için gelirlerinin artması doğrultusunda iş alanları yaratırlar.
Fuarlar düzenlerler.
Doğal ürünleri, sadece o kentte üretilen ürünleri dışarıya tanıtırlar. Kültür ve sanat etkinliklerini tanıtırlar.

Madde 14 )
Kent yönetimleri, kentteki insanların gelirlerini artırırken yaptıkları işlerin çevreye zarar vermemesini sağlamakla yükümlüdür.
Kent yönetimleri çevreyi; havanın, suyun, toprağın kirletilmesine izin vermeyerek orada yaşayan bireylerinin sağlıklı, varlıklı ve mutlu olmasını sağlarlar.

Madde 15 )
Kent yönetimleri bireylerin gereksinmelerini karşılamak için; yiyeceğe, içeceğe, giyeceğe, ilaca, doktora, okula, dondurmaya, kitaba kolay ulaşmalarını sağlar.
Hastaneye, postaneye kolay ulaşmaları sağlanır.
Kentteki bütün hizmet ve malların kaliteli olması sağlanır.

Madde 16 )
Bütün kentlerin çoğrafyasında doğal kaynak bulunur.
Bazılarının denize kıyısı olur, gölü olur.
İçinden nehir geçer, yakınından yer altı suları akar, içmecesi olur. Dağlarında mağaraları olur. Çevresinde ormanlar yer alır.
Topraklarında o çevreye özgü bin bir çeşit ağaç bin bir çeşit bitki yetişir.
Otlaklarında, o çevreye özgü hayvanları beslenir.
Sularında değişik türde balıklar oynaşır.
Kent yöneticileri bu kaynakların verimli kullanılmasını sağlar.
Yöneticiler kentin bu kaynaklardan her bireyin adaletli bir biçimde yararlanmasını sağlamakla yükümlüdür.

Madde 17 )
Kent yönetimleri; toplumun ve bireyin gelişimi için gereken ortamları sağlamakla yükümlüdür.
Kentler; insanların birbirini tanıması, komşuluk ilişkilerinin gelişmesi, sanat, kültür, eğitim için guruplarının bir araya gelmesi için olanaklar yaratır.
Kent yönetimleri bireylerin gereksinimleri ve isteklerinden yoksun olmaması için hizmetler üretmekle yükümlüdür.

Madde 18 )
Dünyadaki bütün kentler, bireylere daha iyi yaşam sağlamak için birbiriyle yardımlaşırlar.
Olanaklarını paylaşmak için kardeş kentler olabilirler
Birçoğu bir araya gelip kent birlikleri kurabilirler.
Kaynaklarını ve olanaklarını birleştirip bireylere daha iyi bir yaşam sunabilirler.
Kentli bireylerin; kentlerinin başka kentlerle yapılan işbirliğine doğrudan katılma hakları vardır.
Kentlerinin başka kentlerle kurulan ilişkileri için fikirlerini söyleyebilirler.
Fikirlerinin uygulanmasını isteyebilirler.

Madde 19 )
Kent yönetimlerine; burada sayılan hizmetleri verebilmek için kaynak bulma konusunda serbestlik tanınır.

Madde 20 )
Burada sayılan bütün haklar; kentte yaşayan her insan içindir;
Bu haklardan yararlanmak için; kadın, erkek, beyaz insan, kara insan, çocuk, yaşlı, genç, yoksul ya da zengin olmak fark etmez.
Kentli haklarını kullanmakta; bireyin doğduğu yer, konuştuğu dil, inandığı yol da fark etmez.

(Avrupa Kentsel Şartı çerçevesinde tanımlanmıştır -17- 19 Mart 1992)

*Kentli Hakları’nın çocuklar için sadeleştirilmesinin telif hakları Güven Tunç’a aittir. İzinsiz kullanmayınız. ©