ENGELLİ HAKLARI BİLDİRGESİ
Madde 1 )
Bazen insanlar; kendi kendilerine yapabilecekleri bazı işleri yapamaz.
Bedensel veya zihinsel olarak engellenir.
Yürüyemeyebilir, göremeyebilir, duyamayabilir, hızlı düşünemeyebilir.
Engelli insanlar; doğuştan ya da sonradan olan bir kayıp nedeniyle, evde ve dışarıda bazı işleri yapmakta engellenendir.
Madde 2 )
Bu bildirgedeki haklar, bütün engelli insanlar içindir.
Kadın erkek, yaşlı genç, beyaz kara, kentli köylü, zengin yoksul fark etmez.
Doğduğu yer, konuştuğu dil, inandığı fikirler de fark etmez.
Engelli bireylere ayrım yapılmaz.
Buradaki haklara sahip olmak için engelli olmak yeterlidir.
Bu bildirge, engelli haklarını böyle tanımlar.
Herkesin de böyle tanımasını bekler.
Madde 3 )
Engelli insan diğer tüm insanlar gibi onurlu ve değerli birer bireydir.
Kendilerine saygıyla davranılması en önemli haklarıdır.
Engellerinin, nedeni ne olursa olsun, iyi bir yaşam sürmeye hakları vardır.
Engelli olmayan yaşıtları kadar düzgün bir hayat sürme hakları vardır.
Madde 4 )
Engelli insanlar evlenme ve eşini seçmekte özgürdür.
Genel ve yerel seçimlerde oy kullanır,
Seçimlerde aday olma hakkı vardır.
Bazı çok özel durumlarda kısıtlama olabilir.
Madde 5 )
Engelli insanların kendilerine yetebilmeleri için tüm önlemler alınır.
Başkalarına gereksinim duymadan yaşamaları için destek hizmetlerin oluşturulması hakları vardır.
Madde 6 )
Engellilerin, başkalarından yardım almadan kendi işlerini yapabilmeleri için aletler, protezler geliştirilir.
Engeliler için özel sağlık hizmetlerini geliştirilir.
Engellilerin hayata özgürce katılma hakları vardır.
Toplumun diğer bireyleriyle tanışabilme, arkadaş olma hakları vardır.
Okula, sinemaya, tiyatroya gidebilme hakları vardır.
Bunları yapabilmek için destek araçlara ve hizmetlere hakkı vardır.
Engelli bireylerin; evden çıkmaları için kolaylıklar sağlanır.
Kamu binalarının, okulların, sinemaların, girişlerine bedensel engelli insanlar için tekerlekli sandalyelere uygun eğim bulunur. Bina içlerinde asansör bulunur.
Sokaklar, caddeler, toplu taşım araçları, trafik lambaları engellilere de hizmet verecek şekilde düzenlenir.
Kaldırımların yüksekliği, yaya geçitleri, yaya bölgeleri, parklar engellilerin de yaralanabileceği şekilde düzenlenir.
Spor yapabilecekleri alanlar düzenlenir.
Görme engelliler için sesli kitaplıklar oluşturulur.
Madde 7 )
Engellilerin çalışma hayatına katılmaları için çalışma ortamları onlara uygun hale getirilir.
Yapabilecekleri işler ve meslekleri öğrenmeleri için eğitim sağlanır.
Sanatsal yetenekleriyle, topluma katkı sağlamaları için özel eğitim olanakları sunulur.
Bilgi ve fikirleriyle toplumu zenginleştirmeleri desteklenir.
Engelli insanların eğitim ve bir meslek edinme hakları vardır.
Bir meslek ve iş için eğitilme hakları vardır.
Engelliler yeteneklerini kullanabilecekleri işlerde çalışma hakları vardır.
Kendi işlerini kurma hakları vardır.
Çalışamayan veya geliri olmayan engelli bireyin gereksinimleri karşılanır. Bakım ve tedavi hakları vardır.
Madde 8 )
Devletler; toplumun geleceğine yönelik planlar yaparken, engelli insanların özel gereksinimlerini dikkate alır.
Madde 9 )
Engelli insanlar, aileleriyle ve yakınlarıyla birlikte yaşama hakkına sahiptir.
Aileleriyle birlikte eğlenceli ve yaratıcı etkinliklere katılma hakları vardır.
Bazı durumlarda engelli birey ailesinden ayrı olabilir.
Bir bakımevinde kalabilir.
Engelli birey ailesinin yanında da olsa bakımevinde de olsa onun haklı istekleri karşılanır.
Eğer bir bakımevinde kalıyorsa, yaşıtlarının arasında olmalıdır.
Bakımevi yaşadığı çevreye yakın olmalıdır.
Madde 10 )
Bütün görevliler engelli bireylere saygıyla davranırlar
Onlara kötü davranmaya kalkanlara engel olurlar.
Onurlarının kırılmasına izin vermezler.
Diğer insanlardan farklı davranılmasına karşı koyarlar.
Madde 11 )
Engelli insanların varlıklarını ellerinden almak isteyenlere karşı korunma hakları vardır.
Engelli birey ve mal varlığını korunur.
Madde 12 )
Devletler engelli bireylerle ilgili kuruluşlar oluşturur.
Bu kuruluşlar engelli bireylerin haklarının geliştirilmesi için onların görüşünü alarak hareket eder.
Madde 13 )
Bütün engelli insanların bu bildirgedeki tüm haklarını bilme hakları vardır
Buradaki hakları aileler ve toplum bilmelidir.
(Engelli Hakları Bildirgesi 9 Aralık 1975)
*Engelli Hakları Bildirgesi’nin çocuklar için sadeleştirilmesinin telif hakları Güven Tunç’a aittir. İzinsiz kullanmayınız. ©
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder